Oesterkweker Daan licht een hangende oestermand
Op 28 september is in Yerseke het nieuwe seizoen van de Zeeuwse oester officieel afgetrapt. Aan boord van de YE 84 werden in de Oosterschelde op feestelijke wijze de eerste oesters van de nieuwe oogst opgevist. Ook werden de eerste hangende oestermandjes gelicht van de zogenoemde off-bottom kweek. Liefhebbers kunnen vanaf nu weer volop genieten van de exclusieve Zeeuwse platte oester en de meer gangbare creuse.
De Zeeuwse oestersector heeft bij de kweek van beide natuurproducten te maken met grote uitdagingen voor het in stand houden van de natuurlijke populatie. Innovaties zoals het schelpdierenbroedhuis (hatchery) in Yerseke zijn absoluut nodig. Oesterlarfjes worden hier opgekweekt tot baby-oesters. Daarnaast worden in de Oosterschelde met groeiend succes oesters gekweekt in hangende mandjes en op tafels. Zo wordt het hoofd geboden aan de oesterboorder, de op de bodem levende, natuurlijke vijand van de oester.
In het broedhuis in Yerseke worden onder gecontroleerde omstandigheden jonge oesters (broedjes) gekweekt. Een oester produceert wel 50 miljoen eitjes. Toch groeit in de wilde natuur slechts 0,01 promille uit tot een volwassen oester. “Het heeft jaren gekost, maar wij weten nu goede resultaten te boeken in het opgroeien van larfjes tot baby-oesters of broedjes,” aldus Nienke Bakker van het schelpdierenbroedhuis van Roem van Yerseke. De juiste voeding van verschillende levende algen, opwaartse stroming in de bassins en selectie zijn bepalende factoren om tot de goede groei en vorm van de oester te komen.
Zorgen om Grevelingenmeer
De hatchery is een deel van de oplossing om het voortbestaan van de exclusieve platte oester-populatie in Zeeland veilig te stellen. “Ons belangrijkste productieareaal voor de Zeeuwse platte oester ligt in het Grevelingenmeer. De water- en bodemkwaliteit zijn de afgelopen jaren sterk achteruitgegaan waardoor het kweken van oesters daar een bijna onmogelijke zaak is geworden,” aldus Kees van Beveren, voorzitter van de Nederlandse oestervereniging.
In het Frans heten oesters huîtres, dit verwijst naar de 8 maanden met een ‘r’. De tijd van het oesterseizoen
“De waterbeheerders zijn niet in staat de instandhoudingsdoelstellingen te halen. Een doorlaat in de Brouwersdam is nodig om die wel te halen. De politieke wil ontbreekt echter om daar geld voor uit te trekken. De sector is nog steeds in afwachting van het Beleidsbesluit Schelpdieren, want mogelijk biedt dat Besluit mogelijkheden ter compensatie voor de zo getroffen oesterkwekers op het Grevelingenmeer."
Kweek in hangende mandjes en op tafels
Anders dan in het Grevelingenmeer zijn in de Oosterschelde geen zorgen over de waterkwaliteit. Daar gaat de kweek goed. Er wordt zelfs een toename van de platte Zeeuwse oester waargenomen. Op de Oosterschelde experimenteren de Zeeuwse oesterkwekers met de kweek van creuses en platte oesters in hangende mandjes en op tafels (off-bottom methode) om bedreigingen van de zgn. oesterboorder het hoofd te bieden. Het is nog zoeken naar de meest geschikte locaties, maar op verschillende locaties worden hier al goede resultaten mee gehaald. Voor een deel komt het broed hiervoor uit het broedhuis in Yerseke.
Zomeroesters
In het broedhuis van Roem van Yerseke worden ook technieken toegepast om broedjes van creuses te ontwikkelen die zichzelf niet voortplanten. Door te spelen met de watertemperatuur steken de oesters alle energie in de groei en niet in de voortplanting. De gewone oester ‘melkt’ in de zomer om zich voort te planten, een zomeroester doet dat niet. Sinds dit jaar worden er zomeroesters gekweekt met broed van Nederlandse oester.
Oesterrecept met Beurre blanc en prei van topchef Thijs Meliefste
(© Nederlandse Oestervereniging)
Smaakbom met veel finesse
Topchefs werken graag met Zeeuwse oesters. “De oester is een mooi, gastronomisch product, een smaakbom met veel finesse. Vanaf het begin dat ik met restaurant Meliefste begon, staat het gerecht met gepocheerde oester in beurre blanc met prei op de kaart," aldus Thijs Meliefste van Meliefste in Zeeuwse Wolphaartsdijk (bekroond met één Michelinster). "De scherpte van de prei gaat goed samen met de oester en het zuur van de beurre blanc snijdt door de oester heen. Zo geniet je optimaal van een oester!
In Nederland worden twee soorten oesters gekweekt: platte Zeeuwse oesters en holle Zeeuwse oesters, ook wel creuses genaamd. De productiegebieden liggen allemaal in Zeeland; in de Oosterschelde en het Grevelingenmeer. De productie van exclusieve platte oesters bedraagt 1,5 – 2 miljoen stuks, de productie van de toegankelijkere creuses of holle oesters ligt veel hoger: 15-20 miljoen stuks. Er zijn 29 Nederlandse oesterkwekers, die allemaal lid zijn van de Nederlandse oestervereniging.