Marine Stewardship Council (MSC) vreest dat klimaatverandering gevolgen gaat hebben voor de visbestanden en de visserij. Hittegolven op zee zullen een negatief effect hebben op de visbestanden en er is als sprake van een trek van de pelagische vissoorten naar koelere wateren, aldus de organisatie.
Momenteel is er sprake van een record brekende hittegolf op het noordelijk deel van de Atlantische Oceaan. Hier worden watertemperaturen bereikt die vergelijkbaar zijn met die een hottub en zal aanzienlijke impact op visstanden hebben, aldus MSC. Wetenschappers maken zich zorgen dat als de huidige Noord-Atlantische hittegolf aanhoudt, de gevolgen van soortgelijke hittegolven over de hele wereld zich kunnen herhalen. Daarbovenop kondigde de Wereld Meteorologische Organisatie begin juli het El Niño seizoen aan waarvan wordt voorspeld dat het rond september in 50 procent van de oceanen een hittegolf zal veroorzaken .
Afname van aantal vissen en trek naar het noorden
MSC signaleert dat de opwarming van de zeeën al een noordwaartse beweging van vissen naar koelere temperaturen veroorzaakt. Pelagische soorten worden verder naar het noorden gedreven en veranderen hun verspreidingspatronen. MSC: “Aansprekende pelagische vissoorten als makreel, Atlantisch-Scandinavische haring en blauwe wijting in het noordoostelijk deel van de Atlantische Oceaan, zijn afhankelijk van de koelere wateren van de Noord-Atlantische Oceaan om zich voort te planten en gezonde populaties te behouden. Wetenschappers waarschuwen dat de opwarming van de zeeën het paaivermogen van deze vissoorten beperken, wat kan leiden tot een afname van het aantal vissen. Dit zal aanzienlijke gevolgen hebben voor de aanvoer van vis, schaal- en schelpdieren en de ecosystemen van de oceanen.”
Politiek gevaar
Daarnaast ziet MSC ook een politiek gevaar voor de gezondheid van de visbestanden en geeft als voorbeeld dat het VK, Noorwegen, de EU, IJsland, de Faeröer, Groenland en Rusland het niet eens kunnen worden over de te verdelen visquota in het Noordoostelijk deel van de Atlantische Oceaan. MSC pleit ervoor dat regeringen prioriteit geven aan het duurzaam beheren van visbestanden. MSC: “Als ze het niet eens kunnen worden over klimaat slimme strategieën voor visserijbeheer, zullen de gevolgen voor de vispopulaties nog ernstiger zijn. Uit onderzoek is gebleken dat de opwarming van de zeeën, met inbegrip van mariene hittegolven, sommige Atlantisch-Scandinavische haringpopulaties tussen 2005 en 2015 met 40 procent heeft doen afnemen. Door overbevissing is de kabeljauwpopulatie in de Noordzee gezakt onder het kritiek niveau, en kan nu niet herstellen als gevolg van het warmere water.”
Minder Nederlandse visserijen met MSC-certificaat
Als gevolg van het uitblijven van internationale afspraken heeft MSC de certificaten van pelagische soorten als makreel en Atlantisch-Scandinavische haring geschorst. Ook mogen vissers die kabeljauw als bijvangst hebben het certificaat voor hun hele vangst niet gebruiken zolang kabeljauw nog in de gevarenzone zit. Dit heeft effect op het aanbod van vis met MSC-certificaat door Nederlandse visserijen; in 2019 nam zo’n 80 procent van de Nederlandse visserij deel aan het MSC-programma, zowel gemeten in aantal schepen als in het volume aangelande vis. Vanaf 2022 is dit aandeel gedaald naar 53 procent.
Gevolgen op de Noordzee
“Op de Noordzee zijn veranderingen in de visbestanden waarschijnlijk het gevolg van klimaatverandering”, meldt MSC. “In de Zeeuwse Oosterschelde is de ansjovis sinds vier jaar verdwenen; wetenschappers zien dat door de opwarming van het water het zoutgehalte verandert en er minder voedsel beschikbaar is. Ook zien we dat het Noordzee kabeljauwbestand niet herstelt, ondanks dat de visserijdruk nu heel laag is.”
Daarentegen komen andere vissoorten zoals poon, rode mul en pijlinktvis, steeds meer voor. Voor de vissers een welkom alternatief. De vangsten van pijlinktvis zijn de afgelopen dertig jaar continu toegenomen zo laten cijfers van het Duitse Thüneninstitut zien. De vangst van deze ‘nieuwe’ soorten is tot nu ongereguleerd en heeft daarom ook nog geen MSC-keurmerk.
Pleidooi voor duurzaam visserijbeheer
Voor een effectieve controle en beheer van gedeelde visbestanden is volgens MSC internationale samenwerking van regeringen cruciaal. “Zonder een gezamenlijke en effectieve planning lopen onze visbestanden het risico van overexploitatie, overbevissing en zelfs ineenstorting”, zegt Christien Absil, senior visserij manager MSC Benelux. “Neem het voorbeeld van de Noordzee haring in de jaren zeventig, waar te laat maatregelen werden genomen om ineenstorting van het paaibestand te voorkomen. Herstel van het haringbestand vereiste een vijfjarige sluiting van alle gerichte visserijen, wat een blijvend effect heeft gehad op de hele sector. Met nog grotere politieke en ecologische veranderingen in het vooruitzicht, moeten we leren van het verleden en ervoor zorgen dat het visserijbeheer klaar is voor het klimaat, veerkrachtig is en zich aanpast aan veranderingen.” MSC pleit ook voor regulering voor de nieuwe soorten als rode mul en pijlinktvis om de impact op het ecosysteem te beperken.
Voorlopers visindustrie
FIsh Tales
Tot slot staat MSC stil bij bedrijven uit de visindustrie die goed anticiperen op de gevolgen van klimaatverandering. Allereerst Fish Tales, dat makreel uit het assortiment haalde toen het geen MSC-keurmerk meer had. “We zijn gek op vis en willen dat iedereen het altijd kan blijven eten”, zegt Irene Kranendonk van Fish Tales. “Toen makreel geen MSC-keurmerk meer had, konden we dus niet anders dan hem uit ons assortiment halen, hoeveel omzet dat ook zou kosten. We kunnen pas iets veranderen als vismerken en retailers de juiste keuze maken. Een keuze die consumenten aan het denken zet en visserijen stimuleert tot verduurzaming.”
Seafarm
Ook Adri en Dave Bout van Seafarm doen het goed volgens MSC. Het familiebedrijf combineert vanaf de jaren 90 wilde visoogst met kweekvis. Ze vissen op mesheften ofwel Amerikaanse zwaardschede, een schelpdiersoort die in 1980 voor het eerst werd aangetroffen in Europa en zich sindsdien sterk heeft uitgebreid. “We moeten meer gaan eten naar wat er beschikbaar is. Het hele ritme van de natuur is van slag en als bedrijf hebben we keuzes gemaakt. Mesheften komen nu massaal voor in de Noordzee. We hebben met andere vissers afspraken gemaakt hoeveel we maximaal vangen, zonder dat er effecten zijn op de natuur. Dit is een voorwaarde voor MSC-certificering. Voor de vangst van mesheften hebben we ook een nieuw klimaatneutraal schip gebouwd.”