Rivierkreeft uit eigen land

Rivierkreeft veroorzaakt toenemende schade aan Nederlandse oevers en aan de biodiversiteit. “Als we niet snel tot zaken komen, zit rivierkreeft straks in heel Nederland en is het probleem onhoudbaar”, zegt voorman Albert Jan Maat van NetViswerk. De overlast van een zestal invasieve soorten rivierkreeft neemt rap toe in binnenwateren in het westen van het land.  
Voor uitheemse rivierkreeft en voor de in het buitenland geliefde en eveneens als plaagdier gekenmerkte wolhandkrab geldt een vrijstelling voor bevissing op basis van Europese wetgeving. De handel is niet eenvoudig omdat er tal van restricties zijn. Zo mogen beide exoten niet worden geëxporteerd binnen en buiten Europa, regelgeving die een effectieve aanpak flink belemmert.

Om toch tot een effectieve aanpak te komen is er sinds kort regulier overleg tussen het LNV-ministerie, waterschappen en beroepsvereniging NetViswerk. Kernvragen luiden: hoe de overlast efficiënt aan te pakken binnen wettelijke kaders en wie gaat dit betalen? Maat: “LNV heeft vastgesteld dat het wegvangen van rivierkreeft is voorbehouden aan binnenvissers die op aal vissen. Om rivierkreeft op grote schaal te kunnen wegvangen werken fuiken het beste. Vissers beschikken al over dergelijk vangmateriaal dus aanschafkosten zijn er nauwelijks. Komende maanden gaan wij onder onze leden inventariseren welke vissers die al op rivierkreeft vissen – en vissers die dat nog niet doen – belangstelling hebben voor deze visserij en zullen we een offerte uitbrengen. Onze vissers zijn al gewend in opdracht van externe partijen te werken. Zo werken ze mee aan visserij­onderzoek, vangen zij waar nodig vis weg in opdracht van natuurorganisaties en vissen ze hier en daar al op rivierkreeft in opdracht van waterschappen.” 

Passend voorstel

Albert Jan Maat en Stefan Lok (links) van beroepsorganisatie NetViswerk. (© Michel Verschoor)

Ook al levert gevangen vis bij groothandelaren een deel van de omzet op, als er massaler op rivierkreeft gevist wordt om het probleem aan te pakken, gaat de prijs automatisch naar beneden. Maat: “Wij gaan een passend voorstel indienen, want de kost moet wel verdiend worden.” Mogelijk dat de kosten verdeeld worden tussen de rijksoverheid en de waterschappen. “Voor waterschappen zal het geen geweldige inbreuk zijn op hun begroting”, verwacht de vissersvoorman. “Bestuurders beseffen dat de schade aan oevers en biodiversiteit als gevolg van rivierkreeftenoverlast wel eens veel groter kan zijn dan de kosten voor het wegvangen. Het is belangrijk dat we nu niet blijven ronddansen maar snel tot zaken komen op basis van maatwerk volgens wettelijke regels.”

In de kern is dit een handels­probleem dat eenvoudig kan worden opgelost

Volgens Maat laat een doorbraak voor vissers en overheid wel erg lang op zich wachten. “De trage gang van zaken van de afgelopen jaren heeft met geld te maken. Het was en is vooral een financieel pingpongspel van de rijksoverheid. Als we nu niet snel tot zaken komen, zit rivierkreeft straks in heel Nederland en is het probleem onhoudbaar.” 

Er zijn vissers in de Randstad die goede hoop hebben dat er binnenkort meer geld beschikbaar komt om rivierkreeft weg te vangen. Een bron die liever anoniem wil blijven meldt dat zijn opvolger werkt aan uitbreiding van de vangst en verwerkingscapaciteit.

Wolhandkrab

Wolhandkrab mag niet meer naar China worden geëxporteerd. (© Michel Verschoor)

Voor vergelijkbare dilemma’s staat de vangst en handel in exotische wolhandkrab. Wolhandkrab is vooral geliefd onder Chinezen die in Europa wonen en mocht tot vorig jaar ook naar China worden geëxporteerd. Maar de export is door Europa aan banden gelegd. En de NVWA ziet streng toe op handhaving. Urker vissersvrouw en krabhandelaar Anja Keuter liet in Visserijnieuws weten: “Door Europese wetgeving mogen we wolhandkrab en rivierkreeft alleen nog binnen Nederland verkopen. Er staan enorme boetes op als we ons daar niet aan houden. Onze administratie en die van iedereen die handelt in rivierkreeft en wolhandkrab is pas geleden in beslag genomen. En dan maar door zeuren over plagen. Gooi de handel open, dan kan iedereen er iets aan verdienen. Nu is het een rampenplan.” 

Effectieve aanpak

Albert Jan Maat: “Het zou veel helpen als de explosie van wolhandkrab in onze wateren net als rivierkreeft door de politiek erkend zou worden als probleem. Door dioxine- en Pfas-wetgeving kan er steeds minder; daar heeft ook een effectieve aanpak van wolhandkrab last van. In de kern is dit een handelsprobleem dat eenvoudig is op te lossen. De vraag naar schone wolhandkrab is er, en daar is in Nederland genoeg van.”