‘Kansen voor schelpdieren als eiwitbron van de toekomst’

3 februari 2020 Lieneke Schuitemaker Lieneke Schuitenmaker
Foto: Lieneke Schuitemaker

 

250 deelnemers, waarvan 50 uit het buitenland, een keur aan nationale en internationale sprekers, een drukbezochte beurs. De Schelpdierconferentie van 2020 overtrof de vijf voorgaande edities.

“Schelpdieren leggen koolstof en stikstof vast, ze dragen bij aan kustbeschermingen schelpdier- kweek scoort op alle fronten beter als het gaat om duurzame voedselproductie in vergelijking met bijvoorbeeld vlees, maar ook met tomaat.” De conferentie trapte af met een lezing van Wouter van Zandbrink, voorzitter van de Vereniging van schelpdierverwerkers en handelaren over de rol van schelpdierkweek in de circulaire economie.

De Britse vakbladjournalist en mededirecteur van mosselbedrijf Offshore Shellfish Nicki Holmyard, gaf vervolgens een inkijkje in de gevolgen van de onzekerheid rond de Brexit. “Aan het eind van deze maand verlaat Groot-Britannië de EU. Terwijl er nog vrijwel niets geregeld is. Wij wachten al heel lang op duidelijkheid over de gevolgen van Brexit. Het weerhoudt ons ervan lange- termijnbeslissingen te nemen en investeringen te doen.”
Onzekerheid is slecht voor de handel. Als er een No deal Brexit komt, betekent het dat Engeland in Europa de ‘derde landen status’ krijgt, legt Holmyard uit. “Dat betekent dat voor elke uitvoer van je mosselen een diergezondheidscertificaat overlegd moet worden. Je kosten worden hoger, de administratieve rompslomp is niet te overzien, om nog maar te zwijgen van alle wachttijden die er bij grenzen zullen ontstaan.” Het zou er goed toe kunnen leiden dat Britse bedrijven gedwongen uit gaan wijken naar andere markten, aldus Holmyard. “Daarom wil ik iedereen hier oproepen om bij onze overheden te pleiten voor een Free Trade deal tussen de EU en Groot-Brittannië. En anders moeten wij misschien in de EU gaan kweken. In ieder geval gaan we zeer onzekere tijden tegemoet.”

Koken gaat verdwijnen

Verschillende sprekers gaven een blik in de toekomst met interessante voorspellingen voor de sector. Zoals food- en retailwatcher John Valster, oud unitmanager bij Albert Heijn, die voorziet dat het thuisbezorgen van maaltijden een aardverschuiving in de Nederlandse eetcultuur zal veroorzaken, waardoor koken grotendeels gaat verdwijnen. Mosselen zouden in veel grotere mate dan nu in de eiwitbehoefte van mensen kunnen voorzien, denkt Valster. “Daarvoor moet wel het imago verbeterd worden. Nu denken consumenten nog steeds dat bereiden ervan ingewikkeld is.”

De sector moet zich daarbij realiseren dat vis, samen met schaal- en schelpdieren maar 1 procent uitmaakt van de omzet van supermarkten. “Als de consument het niet meer eet, dan stoppen ze er gewoon mee. Vis zit nu niet bij de strategische producten. Zorg dus dat je daar wel terecht komt en ga samenwerken met de retail om je marktpositie te versterken.” Nog een advies: “De seafood consument is vijftig plus. Zorg dat je jonge consumenten bereikt: hoe krijg je die aan je product? Praat met ze, probeer ze te begrijpen, want het zijn je toekomstige klanten Dat doen we veel te weinig. If you don’t create change, change creates you.”

Dat sloot naadloos aan bij de inleiding van sectormanager Visserij en Akkerbouw Gea Bakker van de   Rabobank. “Millenials zijn over twee jaar de koopkrachtigste   consumentengroep. Die willen toegevoegde waarde, geen massaproductie. Dat biedt kansen voor de sector. Wereldwijd groeit de vraag naar duurzame vis, schaal- en schelpdieren. Hoe kunnen we dat vermarkten? Ik denk met een goed verhaal.”

Kweek op tafels

Het programma van de tweede conferentiedag focuste op innovaties en bottlenecks in de kweek en verkoop van mosselen en oesters. Aan bod kwam onder meer de de oesterkweek op tafels, met voorbeelden uit Frankrijk, waar dat al sinds 1850 gebeurt. Jasper van Houcke van de Hogeschool Zee-land vertelde over een onderzoek naar de smaakbeleving van oester- eters (man, 55+, hogere inkomensklasse). Die liefhebbers houden vooral van een zoetere oester. “Door middel van affineren kun je de smaak beïnvloeden. Mensen zijn bereid daar ook meer voor te betalen en het maakt oesters toegankelijker. Daar liggen dus zeker kansen.”

De vrijdagmiddag was volledig gericht op kweek op zee. Kwekers Antonio Cunha en John Holmyard vertelden over hun ervaringen in Portugal en Zuid-Engeland. Onderzoekster Pauline Kamermans ging in op de (on-)mogelijkheden van schelpdierkweek in windmolenparken en Klaas Timmermans van het NIOZ en de Hogeschool Zeeland sloot de middag af met een lezing over de voedseltransitie die zich op de Noordzee voltrekt en de kansen die dat biedt voor de schelpdier- kweek. Ook Timmermans refereerde aan de lage voetafdruk van schelpdieren. “Zet op elk pak mosselen de vergelijking met de carbon footprint van vlees. Betere reclame kun je niet maken! En laten we samen een emissievrije vissersvloot creëren.”  l

Meer informatie: schelpdierconferentie.com

Duurzame mosselsokken

schelpdierenconferentie 2020_foto LIeneke Schuitemaker

Wim Bakker, winnaar van de Duurzaamheidsaward, geeft op de beursvloer informatie over zijn afbreekbare
mosselsokken (foto: Lieneke Schuitemaker). 

Aan het eind van de eerste conferentiedag reikte de Zeeuwse gedeputeerde Jo-Annes de Bat de speciale schelpdier duurzaamheidsprijs uit. Winnaar was Machinefabriek Bakker uit Yerseke. Het bedrijf won de prijs met de volledig afbreekbare mosselsok, gemaakt van biopolymeer.

Mosselsokken worden in de hangmosselkweek en bij mosselzaadinvanginstallaties gebruikt om mosselzaad ‘op te sokken’: sokvormige kokers gevuld met mosselzaad hangen in het water om uit te groeien tot consumptiemosselen. De sok vergaat na ongeveer een maand, als de mosselen zich voldoende aan elkaar gehecht hebben. De traditionele mosselsok is van katoen en veelal niet duurzaam geproduceerd. In de mosselkweek wordt jaarlijks wereldwijd 5400 ton katoen gebruikt. Bij de teelt van katoen wordt veel water en grote hoeveelheden pesticiden gebruikt. Daardoor is het voor mosselbedrijven vrijwel niet mogelijk een groen certificaat te krijgen, ondanks de verder duurzame productiemethode. De nieuwe mosselsok kan daarin verandering brengen.

De andere genomineerden waren kweek- en handelsbedrijf World of Oysters en toeleveranciers Van Es Verpakkingen uit Yerseke en Franken Machines/VAM Watertech uit Borssele.

Altijd op de hoogte blijven?