“In ons historische erfgoed speelt paling een bepalende rol”, schrijft Robert van der Broek in de inleiding van het Grote Palingboek. “Eeuwenlang verdienden vissers, rokers en handelaars de kost met levende en warm gerookte aal.” Vandaag de dag is het aantal palingvissers sterk afgenomen. Maar de palingstand neemt weer langzaam toe en de waardering voor de vis groeit.
De auteur, Robert van der Broek, komt niet uit de visserijsector. Hij is een tekstschrijver voor de zakelijke markt. Hij haalde zijn informatie voor dit boek uit literatuur en sprak met verschillende palingvissers, -rokers en -kwekers, en met vertegenwoordigers van organisaties als Stichting DUPAN, WUR, en NetVisWerk. Dit betekent dat het boek vooral vanuit de visserijsector is geschreven en niet vanuit ngo’s. Het boek stelt dan ook heel duidelijk: paling bedreigt ja, uitstervend nee. Het boek is eerlijk over de oorzaken van de daling van de palingstand, en geeft overbevissing naast vervuiling en de bouw van barrières als een van de redenen. “Het zijn vooral menselijke ingrepen geweest die de paling in het nauw dreven.” Het boek laat ook zien dat de palingstand mede dankzij de vissers de laatste jaren aan het herstellen is.
Het Grote Palingboek brengt het hele verhaal van de paling in beeld. Van de voortplanting in de Sargossazee en het vangen van glasaal voor de Franse kust, de barrières die de paling onderweg tegenkomt, het palingroken en de palingkweek tot de culinaire eigenschappen van paling en zelfs de rol van paling in het dierenepos Le Roman de Renart. En natuurlijk de visserij. Over de opkomst, de gouden jaren halverwege de 20e eeuw en de teloorgang in de jaren ’90 toen de palingstand sterk afnam.
Wat het boek vooral de moeite waard maakt zijn de prachtige foto’s – vaak paginabreed – van Marco Bakker. Die brengen de sector in beeld en omvatten het grootste deel van het boek. Denk aan natuurfoto’s van palingen en glasaaltjes, het werk aan boord van de schepen en in de rokerijen tot karakteristieke zwartwit foto’s van de vissers. De liefde voor de paling spreekt uit alles. Zowel uit de tekst als foto’s. En geeft de boodschap dat we de paling moeten behouden. “Willen we in de toekomst van paling blijven genieten (…) dan is het nodig dat de wetenschap, de overheid, en het bedrijfsleven verregaand samenwerken. Er zal een gezond evenwicht moeten bestaan tussen kunstmatige reproductie en gereguleerde visserij.”