SCHAALDIEREN | Ervaren kreeften en krabben pijn en voelen ze het als levend de pan in gaan? De Tweede Kamer denkt van wel en stemde in december massaal voor een motie om dit te verbieden. De staatssecretaris reageert hier op met een onderzoek naar een andere methode.
Jean Rummenie, staatssecretaris van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur, start een onderzoek naar het bedwelmen van kreeften en krabben voor het koken. Dit volgt op een motie van de Tweede Kamer voor een verbod op levend koken.
Levend koken kreeften en krabben
Over het levend koken van kreeften en krabben bestaat al langere tijd discussie. Tegenstanders vinden het niet ethisch en denken dat de dieren pijn voelen. De wetenschap is hier verdeeld over. De schaaldieren hebben geen centraal zenuwstelsel waardoor het lastig vast te stellen is of de dieren pijn voelen. Voorstanders denken dat levend koken de meest humane methode is. Daarnaast bederft kreeftenvlees zeer snel na de dood van het dier. Door ze levend te koken, blijft het vlees vers en krijgt het een betere textuur en smaak.
Verbod in Nederland?
Sommige landen, waaronder Zwitserland en Nieuw Zeeland, hebben al een verbod op het levend koken van de schaaldieren. En als het aan Tweede Kamer ligt, komt dit er ook voor de Nederlandse restaurantkeukens. In december 2024 stemden vrijwel alle Kamerleden, met uitzondering van het Forum voor Democratie, voor een motie om het levend koken te verbieden. Rummenie ontraadde deze motie, omdat hij een lopend onderzoek van Wageningen University & Resource af wilde wachten. De onderzoekers hebben daar nog twee jaar voor nodig. Maar de kamer vond dat te lang duren en diende de motie toch in. Dus moet de staatssecretaris er mee aan de slag.
Alternatieve methode
In een reactie aan de kamer laat Rummenie weten op zoek te gaan naar een alternatieve methode. Sommige koks snijden de kreeft eerst met een mes door het hoofd (direct achter de ogen) om een snellere dood te veroorzaken. Rummenie ziet dit niet als een goed alternatief. “Het ingewikkelde hieraan is dat dit niet altijd leidt tot doding van de dieren, waarna de dieren alsnog levend de pan in gaan. Dit betekent dat de dieren dan twee keer pijn lijden, als eerst door de ingreep met het mes en vervolgens door het koken.” Dus wil de staatssecretaris verder uitwerken of koks deze methode zodanig kunnen toepassen dat de dieren daadwerkelijk worden gedood. Een aandachtspunt hierbij zijn de zenuwknopen die hiervoor moeten worden doorgesneden. Bij krabben en kreeften zitten die namelijk op een andere plaats.
Elektrisch bedwelmen
Daarnaast loopt er een onderzoek naar het bewustzijn van krabben en kreeften en met het ontwikkelen van een elektrisch bedwelmingsapparaat. Dit apparaat zorgt ervoor dat krabben en kreeften verdoofd zijn en geen pijn voelen bij het koken. Rummenie verwacht dat de eerste fase van dit onderzoek in het tweede kwartaal van 2025 worden afgerond. Op basis van dit onderzoek wil de staatssecretaris in de volgende fase bedwelmingsapparaat laten ontwikkelen dat koks horecakeukens kunnen gebruiken. Ook wil hij hierover overleggen met Koninklijke Horeca Nederland.
Planning voor 2026
“De bovenstaande stappen zullen in 2025 plaatsvinden”, schrijft Rummenie in zijn reactie op de motie. “De resultaten hiervan zal ik delen met de Kamer. Wanneer deze stappen zijn afgerond zal ik kijken hoe dit in regelgeving uitgewerkt kan worden, met als insteek dat levend koken vanaf dat moment niet meer toegestaan zal zijn. Dit zal dan naar verwachting in 2026 kunnen plaatsvinden. Punt van aandacht daarbij is ook op welke wijze de handhaving op doding van de dieren in horecakeukens uitvoerbaar kan worden vormgegeven. Over de handhaving van het in te stellen verbod zal ik in gesprek gaan met de NVWA.”