Hoe een (zee)hondenleven kan veranderen. Dat blijkt wel uit het boek ‘Zo onafhankelijk als een zeehond’ (2019) van Nina van den Broek over ‘zeehondenmoeder’ Lenie ’t Hart uit Pieterburen. Respect voor deze volhardende vrouw met passie en een missie.
Tot in de jaren zestig van de vorige eeuw was het jagen op zeehonden nog gebruikelijk in Nederland. Het dier werd schadelijk geacht voor de visserij. Daarom besloot de overheid al in 1591 een premiestelsel in te voeren: iedereen die een dode zeehond toonde, kreeg een geldelijke beloning. Vanaf 1961 werd de jacht geleidelijk aan verboden. Niettemin werd er nog illegaal gejaagd.
Gemeentesecretaris Wentzel wordt beschouwd als de grondlegger van de zeehondenopvang. In 1961 ving hij jonge zeehonden op in een bassin in zijn achtertuin. Voor zijn opvolging kwam maar één persoon in aanmerking: ‘zeehondenmoeder’ Lenie ’t Hart uit Pieterburen. Nina van den Broek schreef een boek over deze vrouw.
Milieu op de agenda
In 1965 is de Landelijke Vereniging tot Behoud van de Waddenzee opgericht. Aanleiding daarvoor was het plan om Ameland door dammen met de wal te verbinden. Daarna kwamen er plannen om de Waddenzee in te polderen en om te bouwen tot landbouw-, natuur- en recreatiegebied. Geen wonder dat de vissers achter de oprichting van de Waddenvereniging stonden. Lenie ’t Hart wist altijd met haar onconventionele aanpak de milieuproblematiek hoog op de agenda te krijgen.
Van ‘t Hart gaf de opgevangen zeehonden allemaal een naam. Ze bracht de zeehond onder de mensen en verkondigde haar werk over de hele wereld. Het beeld van de ernstig zieke zeehond liet toen zien hoe je door milieuvergiftiging om het leven kunt komen. Van ‘t Hart benadrukte hiermee dat de mens zichzelf aan deze gevaren blootstelt. De zeehond kreeg hierdoor een signaalfunctie: ging het slecht met het dier, dan werd de mens gewaarschuwd. PCB’s in zeehonden werden de barometer van het milieu op de Waddenzee.
Rampjaar 1988
In het jaar 1988 voltrok zich een epidemie onder de zeehonden. Het virus bleek uit de Noordelijke IJszee van zadelrobben te komen. In hetzelfde jaar had de visserij te kampen met het zinken van de giftanker Anna Broere. De visserij rond het wrak moest voor langere tijd gesloten worden. Het milieu stond onder grote druk, net als Van ’t Hart en haar mensen.
Een missie
De ‘zeehondenmoeder’ kreeg het voor elkaar om gratis de muziek van popgroep Queen te mogen gebruiken bij een tv-commercial van een zeehond die na een herstelperiode de vrijheid tegemoet ging onder begeleiding van de muziek ‘It’s a Beautiful Day’. In elke bioscoop draaide haar werk. Overal ter wereld wisten mensen de zeehondencrèche in Pieterburen te vinden.
In haar lange loopbaan is Van ’t Hart respectvol onderscheiden door allerlei hoge lieden uit alle hoeken van de wereld. Nina’s boek sluit af met een metaforische omschrijving van deze bijzondere vrouw: ze is niet in een hokje te krijgen waar anderen haar willen hebben. Vrijheid. Geen regels, maar avontuur.