Hoog Sammi

REDACTIONEEL #5 | Het is fijn om te horen dat het overgrote deel van de sector weer positief is, zegt voorzitter Bas Ort in het voorwoord van het sectorjaarverslag ‘De Nederlandse maritieme maakindustrie in 2023’ van brancheorganisatie Maritime Technology. Dat is voor het eerst in lange tijd, want zo lang ik me kan heugen was het altijd ‘crisis’ in de Nederlandse scheepsbouw. Ik heb enig recht van spreken, want in de periode 2017-2022 was ik redactiecoördinator van vakblad Maritiem Nederland. Dankzij de toekenning uit het nationale Groeifonds van 210 miljoen euro voor het Maritieme Masterplan en de publicatie van de sectoragenda lijkt de slinger eindelijk de andere kant op te gaan.

De aanname van de Sectoragenda maritieme maakindustrie, binnenskamers al ‘Sammi’ genoemd, is een ommekeer in het Nederlandse industriebeleid. Al sinds de ondergang van scheepsbouwconcern Rijn-Schelde-Verolme (RSV) in 1983 is industriesteun in Nederland een ‘besmette’ term. Pas nu, ruim veertig jaar later, waait er een andere wind op het ministerie van Economische Zaken en is een voorzichtige vorm van ‘maatwerk’ industriebeleid mogelijk. 

Waarom vertel ik dit allemaal in het vakblad voor de vissector? Om te beginnen zijn er interessante raakvlakken. Zo is er subsidie beschikbaar voor de bouw van een of meerdere ‘klimaatneutrale demonstratieschepen’ voor de visserij. Wellicht is er ook een vorm van specifiek industriebeleid mogelijk voor de vissector. Hierbij kan je denken aan investeringen in nieuwe technologie, werkwijzen en verdienmodellen; ik formuleer het bewust in heel algemene termen. Tot slot doet de naam ‘Sammi’ denken aan het bekende lied van Ramses Shaffy, die zijn vriend oproept niet bij de pakken neer te zitten en ook de zonnige kant van het leven te omarmen.

Natuurlijk, de visserij staat serieus onder druk. Het verbod op pulsvissen, de hoge brandstofprijzen, de toenemende wet- en regelgeving en de almaar kleiner wordende visgronden zorgen er voor dat veel vissers stoppen. Ook voor visdetaillisten zijn het moeilijke tijden, nu de visprijzen de pan uitrijzen en consumenten de hand op de knip houden. Er zijn echter genoeg lichtpuntjes. Het portret van ‘maritiem bolwerk’ IJmuiden in deze editie van Vismagazine laat zien dat het helemaal zo slecht niet gaat (p. 28). “De totale markt wordt kleiner, maar het aandeel van IJmuiden in die totale markt groter”, zegt Peter van de Meerakker, algemeen directeur van Zeehaven IJmuiden. De ‘winst’ van IJmuiden gaat vooral ten koste van Urk. En de Urkenaren? Die hebben de bakens al lang verzet.