Russische vis voor onze kibbeling?
Russische vissersvaartuigen in de haven van Scheveningen
Hoewel de dagbladen een paar maanden geleden klakkeloos het bericht van Pointer overnamen, twijfelen Guus Pastoor van de Visfederatie en Kees Taal van Wageningen Economic Research sterk aan de bewering dat Russische vis als grondstof dient voor onze kibbelingen en lekkerbekken.
Pointer, het platform voor onderzoeksjournalistiek van de KRO-NCRV, kwam in mei dit jaar met niet alleen de bewering dat vissersschepen van de Russische rederij Norebo betrokken zouden zijn bij spionageactiviteiten in de Eemshaven maar dat ook een deel van de geloste vis zijn weg zou vinden naar de Nederlandse consument.
“Dat eerste speelt waarschijnlijk al zo lang Russische vrachtschepen Europese havens aandoen, maar dat Russische kabeljauw als grondstof dient voor onze kibbelingen en lekkerbekken betwijfel ik ten zeerste”, aldus Guus Pastoor van de Visfederatie, de landelijke brancheorganisatie voor de visgroothandel, export/import en de visverwerking. Pastoor legt uit dat Nederland een doorvoerland is. “Dus veel van die diepgevroren kabeljauw gaat sowieso naar andere Europese landen.”
Maatschappelijke druk
Kees Taal van Wageningen Economic Research betwijfelt eveneens of grote ladingen Russische kabeljauw en pollack in Nederland hun weg vinden om hier verwerkt te worden tot kibbeling of lekkerbek. “Gelet op de maatschappelijke druk die uitgeoefend wordt, zou het echt een minieme hoeveelheid moeten zijn, die er doorheen glipt”, aldus Taal.
Ron Haasnoot van Haasnoot Pelagic zou er overigens niet van opkijken als er wat pollack uit Rusland in Nederland terechtkomt. Volgens Haasnoot waren er tijdens de exportboycot in 2014 er genoeg Nederlandse ondernemers die onder de radar wilden blijven om alsnog hun producten in Rusland te kunnen slijten. “Je bent ondernemer dus je doet er alles aan om je productie op peil te houden”, verklaart Haasnoot. Hij begrijpt dat er Russische bedrijven zijn, die precies hetzelfde doen wat Nederlandse exporteurs in 2014 deden.
Guus Pastoor, aan boord van een vriestrawler, vermoedt dat het om minieme hoeveelheden Russische vis gaat.
(© Willem den Heijer)
Transitoland
Dat Russische vissersschepen ook gebruikt worden voor transport van diepgevroren of gekoeld voedsel is algemeen bekend. In Vlissingen, Scheveningen en IJmuiden kwamen in de jaren tachtig en negentig regelmatig oude slipwaytrawlers met diepgevroren vis of vlees binnen om gelost te worden die bedoeld was voor andere EU-lidstaten. Nederland is immers het transitoland van Europa.
Nog kort voor het uitbreken van de oorlog was er sprake van een bescheiden stroom van Russische kabeljauw en pollack richting Nederland. Russische vrachtschepen die voedsel vervoerden, mochten gewoon lossen. Inmiddels zijn de regels nog niet zo lang geleden aangescherpt en mogen Russische schepen geen voedsel meer laden en lossen in Nederlandse havens. Dat geldt ook voor andere EU-havens en zelfs in Noorwegen zijn restricties opgelegd voor Russische vrachtschepen die voedsel vervoeren.
Niet meer welkom
Volgens onderzoeksplatform Pointer zouden koelschepen van de Russische rederij Norebo iedere twee weken “tonnen aan gevroren kibbeling en lekkerbekjes” aanvoeren in Nederlandse havens. Niet om handel te drijven maar om buitenlandse havens te bespioneren. Op het moment van de tv-uitzending (4 mei) zouden nog steeds Russische koelschepen ongemoeid de Eemshaven binnenvaren om vlak bij een militair terrein aan te leggen. Op 17 mei heeft oud-minister Mark Harbers van Infrastructuur en Waterstaat de Tweede Kamer laten weten dat naar aanleiding van het onderzoek van Pointer schepen met een Russische vlag niet meer welkom zijn in Nederlandse havens, volgens Pointer om mogelijke spionage-activiteiten te voorkomen. “Toekomstige verzoeken voor een ontheffing voor Russische gevlagde schepen om toelating tot een Nederlandse haven zullen niet meer worden ingewilligd”, aldus Harbers.