Kotters vissen op big data

Zo’n vijftien Nederlandse en Vlaamse kotters zijn uitgerust met meetapparatuur die op zee visserijdata verzamelen. Via een satelliet gaan de gegevens voor analyse naar de wal. Het data-initiatief van de ‘Vlaamse Urker’ Pedro Rappé biedt vissers kansen om efficiënter te vissen. Ook de handel profiteert. 

Foto's: Pedro Rappé en Michel Verschoor

Het is alweer enkele jaren geleden dat de Vlaamse kotter Z-483 voor onderhoud aan de kade in Den Helder lag. Bemanningslid, visserijfotograaf en technisch wonder Pedro Rappé zou er een usb-stick met eersteklas visserijbeelden overhandigen. Tijdens het korte onderhoud met de journalist dat volgde, vertelde de Vlaamse visser bezig te zijn met het ontwikkelen van een baanbrekend dataproject. De testopstelling bevond zich aan boord, waar Rappé op toen nog houtje-touwtje-achtige wijze gegevens verzamelde op zijn eigen laptop. Met het concept zou hij naar Urk gaan. Daar had men wel oren naar vernieuwende ideeën om de visserij toekomstbestendiger te maken.

Voor een visser was Rappé destijds al enigszins op leeftijd. Steeds vaker ondervond hij lichamelijke klachten als gevolg van het zware werk op zee. Hij moest nog even door maar droomde intussen hoe zijn dataproject een leven na de visserij mogelijk kon maken. Als geen ander had hij in de gaten dat de kottervisserij voor grote uitdagingen staat. Rappé was gemotiveerd daar een positieve draai aan te geven. De Vlaming toog naar Urk, waar hij gehoor vond en fulltime aan de slag mocht. Hij stopte met vissen en woont inmiddels op het voormalige eiland met de dochter van een Urker visser.

Onderzoekskotters

De torpedo aan het vistuig van de KW-145 stuurt onderwaterdata door naar de wal.

In de bedrijven Weforsea, DB Matic/De Boer Marine en Efice Software vond hij partners die in zijn dataproject investeerden. Ook het Vlaamse onderzoeksinstituut ILVO werd onderzoekspartner. Later dit jaar hoopt hij een klus te starten met Wageningen Marine Re­search. Met zoon Wim en hulp van derden timmerde Rappé een degelijk IT-systeem in elkaar dat nu draait op zo’n vijftien Nederlandse en Belgische kotters waaronder de Z-26, UK-225, de UK-64, TX-43 en KW-145.

“Van alle deelnemende vissersschepen hebben we onderzoeksschepen gemaakt die tijdens iedere visreis vierentwintig uur per dag gegevens verzamelen die in real time naar de wal gaan”, vertelt Rappé. “De gegevens variëren van GPS- en AIS-data, koers, snelheid en visgebied, tot brandstofverbruik, vangstdata op basis van weegschaalgegevens, watertemperatuur, doorzicht van het water, tij en stroming, bodemgesteldheid, zoutgehalte, actuele plaatsgebonden weerdata en temperatuur van het visruim.”

Goudmijn

De Vlaamse Urker Pedro Rappé en zijn zoon Wim.

De Vlaming noemt de verzamelde Big Data een goudmijn. “Regulier zee-onderzoek kost een vermogen. Als we straks met de complete vissersvloten van Nederland en België data verzamelen, is er fulltime onderzoek en zijn we completer en goedkoper. Vissers worden zo onderdeel van de wetenschap en meningsverschillen tussen vissers en wetenschappers zullen op basis van harde cijfers kleiner worden, of zelfs verdwijnen.”
Zijn project loopt inmiddels vijf jaar en is geoptimaliseerd, vertelt de Vlaming. “We voldoen inmiddels aan wetenschappelijke uitgangspunten.” De voordelen voor vissers zijn evident. “Vissers zien nu waar, wanneer en onder welke omstandigheden de vangsten van specifieke soorten het beste zijn. Brandstofverbruik zal afnemen doordat ze inzicht krijgen in hoeveel snelheid – en dus trekkracht –nodig is voor renderende vangsten.”

Vlaamse overheid

Het Instituut voor Landbouw- en Visserij-Onderzoek (ILVO) van de Vlaamse overheid is partner en heeft vijf Vlaamse kotters uitgerust voor dataonderzoek. “Hiermee kunnen visserij en wetenschap elkaar beter begrijpen en sterker maken”, zegt Hans Polet van het ILVO in een voorlichtingsfilmpje: “Alle data die wij verzamelen en die in de cloud terechtkomen, stellen wij op een toegankelijke manier weer ter beschikking aan de visser. Bijvoorbeeld een mooie reeks over brandstofverbruik, trekkracht en vangstgegevens. De visser krijgt beter inzicht op basis van zijn eigen data. Voor de visserij is dat van grote meerwaarde. Scheepseigenaren zijn enthousiast nu zij zien dat de visserij efficiënter kan.”

Ook de wetenschap haalt er voordeel uit. Polet: “Wij krijgen dag en nacht, jaar in jaar uit zeer brede informatie binnen over hoe het mariene ecosysteem van de Noorse Zone tot de Ierse Zee en de Golf van Biskaje evolueert. Met die data voeden wij onze ecosysteemmodellen die tot nu toe zeer complex zijn, maar die real life data missen.” Volgens Rappé is het op termijn de bedoeling de complete Belgische vloot van 58 vissersschepen uit te rusten met sensoren.

Katwijk 145

Geert van der Plas is schipper-eigenaar van ‘onderzoekskotter’ KW-145.

Geert van der Plas is schipper-eigenaar van de boomkorkotter KW-145. Als we hem in de tweede week van januari bellen, vist hij nog net binnen het Nederlandse continentale plat, op de grens met Britse wateren, ten westen van Texel. Het weer is onstuimig die week en de vangsten kunnen beter. Dat neemt niet weg dat Van der Plas graag even tijd maakt te vertellen over ‘fishing for data’ waar hij met vier andere Nederlandse kotters tot minimaal mei dit jaar aan deelneemt, in samenwerking met kotterorganisatie VisNed.

“De KW-145 is een grote boomkor”, zegt Van der Plas. “Aan ons vistuig hangt een (30 tot 40 cm grote, MV) ‘torpedo’ die als sensor uiteenlopende onderwaterdata doorstuurt. Ook overige gegevens van bestaande apparatuur aan boord – over vislocaties, windkracht, vaarsnelheid en vangstgegevens – worden naar de wal gestuurd. Al die data kunnen we combineren en analyseren. Mijn hoop en verwachting op basis van data-analyse is dat we efficiënter gaan vissen. Als bijvoorbeeld blijkt dat we met iets minder vaarsnelheid in een bepaald jaargetijde op een specifieke vislocatie nagenoeg hetzelfde vangen als bij hogere vaarsnelheid, dan kun je flink op brandstof besparen.”

“Ook zijn vistechnieken beter te vergelijken en kunnen we het gedrag van vis beter beoordelen en verklaren”, zegt Van der Plas. “Als uit de cijfers blijkt dat tarbot ieder jaar een stukje noordelijker trekt, dus kouder water opzoekt, kunnen we bij aanvang van de visweek en hoge tarbotprijzen besluiten direct noordelijker te gaan vissen. Zo kun je de vis gerichter zoeken en vangen tegen lager brandstofverbruik.”

“Met de gegevens die we nu verzamelen kun je kortom sneller analyseren of je als visser goed of slecht bezig bent. Fine tunen aan de hand van harde gegevens ligt binnen handbereik. Hier kan de hele kottersector zijn voordeel mee doen als alle gegevens straks onderling worden uitgewisseld. Dan ben je ook beter in staat bepaalde zaken aan te tonen. Bijvoorbeeld wat op termijn de werkelijke impact is van (geplande) windparken op het onderwatermilieu en de visbestanden.”

Sensoren

Gegevens turven aan boord van één van de onderzoekskotters.

Eigenaar van het Urker bedrijf Weforsea Shipping Louwe Post haakte met het plaatsen van sensoren op testschip de Z-300 als eerste visserij-onderneming aan bij het data-initiatief. Post, die ooit zelf bemanningslid op een kotter was, zei tegen omroep Flevoland: “Met computers, grafieken, cijfers en berekeningen kun je beter vis vangen dan op ervaring en gevoel.” Vissen was tot nu toe vooral gebaseerd op praktijkervaring; de kneepjes van het vak worden overgedragen van vader op zoon. Post: “Dat kan efficiënter en rendabeler als de visser durft te vertrouwen op computergegevens. De kunst is om alle gegevens die al aan boord zijn aan nog meer data te koppelen, zoals financiën, onderhoudsdata en de visopbrengst. Op basis van actuele en historische gegevens kunnen we nu voorspellingen doen op basis waarvan de visser kan beoordelen wat de beste optie is: doorvissen of naar de afslag.”

Gegevens van zijn ‘data-kotters’ komen dagelijks binnen in het datacenter van Weforsea Shipping. Op het dashboard van de Urker onderneming komen gegevens binnen van de Z-91, de Z-26, de UK-225 en de Z-300. Achterin het bedrijf is een controlekamer ingericht. Het licht in de ruimte is gedimd zodat de enorme schermen met talloze gegevens goed afleesbaar zijn. Halverwege de zaal staat een sta-bureau waar een operator talloze variabelen op het enorme dashboard in beeld brengt en inkomende data controleert. De ruimteschipachtige opstelling doet nu al vermoeden dat de Noordzeevisserij hier een nieuw tijdperk betreedt. Al is het project natuurlijk nog maar net op gang gekomen en zal op termijn pas blijken hoe omvangrijk de daadwerkelijke meerwaarde is.

Smart fishing

Post heeft alle vertrouwen in de pluspunten van de gegevens die op het dashboard oplichten. Tijdens een presentatie noemt hij dit smart fishing. “Ik wil hiermee aantonen dat er efficiënter, rendabeler en duurzamer gevist kan worden met behulp van slimme data. Met alle gegevens die wij voorhanden hebben, kun je inspelen op allerlei nieuwe toepassingen. Zo kunnen handelaren waarmee wij in verbinding staan een optie nemen op een specifieke vangst door bijvoorbeeld per kilo wat extra te betalen. De visser krijgt zo de gelegenheid zijn vangst met meerwaarde te verkopen nog voordat de visafslag in zicht is. Daarbij zit de handel op de eerste rij.”