Jurgen van Bakel is eigenaar van Fish and More, een van de weinige visgroothandels gespecialiseerd in duurzame en biologische vis. “Ik vind het belangrijk dat we ook in de toekomst nog vis kunnen eten. Ik wil daarin geen concessies doen op het gebied van prijs en kwaliteit.”
Foto's: Lieneke Schuitemaker en Fish and More
Jurgen van Bakel zit al zijn hele leven in de vis. Als jongen van veertien ging hij mee met zijn vader om te helpen op de markten in Oss, Heesch en diverse kerkdorpen aan de Maas. “Vanaf de basisschool vulde ik de vishandel in bij vragen over beroepskeuze. Ik heb nooit wat anders gewild.”
Op zijn zestiende ging hij van school en in de leer bij Smit Vis in Veghel, nu Sligro. “Daar heb ik het vak verder geleerd: het fileren en bijwerken van alle soorten vis.” Daarna werd hij compagnon bij Vishandel Van Bakel, het bedrijf van zijn vader. Samen leverden ze jarenlang alle voorgebakken vis aan Smit Vis. Toen dat stopte besloot Jurgen van Bakel ook samen te gaan werken met meervalkweker Jan van der Schaft. “Diens dochter had in Wageningen aquacultuur gestudeerd. Toen zij het bedrijf overnam hebben we samen Maasland Aquacultuur opgericht. Zij deed de kwekerij, ik de handelskant.”
Vishandel van Bakel was inmiddels uitgebreid met een kiosk in Beneden-Leeuwen en een winkel in Uden. “We hadden in totaal 30 man personeel. Het liep voorspoedig, we moesten uitbreiden en hebben hier in Oss een nieuw pand gebouwd in 2001, voor de verwerking en de groothandelsactiviteiten.”
Keuze voor biologisch
Mooie stevige zalmmoten door traditioneel rookproces.
Door de kwekerij had Jurgen van Bakel het hele productieproces van meerval in eigen hand, van eitje tot slacht en verkoop. “Dat was uniek in die tijd. Wij hadden een vis met een goed verhaal: meerval is duurzame vis en ook de kweek ervan, in een recirculatiesysteem, is een duurzaam en goed controleerbaar proces zonder gebruik van antibiotica.”
Omdat het om kleinschalige productie ging, zocht Van Bakel naar een nichemarkt waar hij zich met zijn product kon onderscheiden. “Wij kwamen in contact met biologische groothandel Udea en kwamen zo met ons product in de biologische winkels terecht waar zij aan leveren.” Hij probeerde ook de meerval als biologisch te laten certificeren, maar dat lukte helaas niet. “Er bestond in Nederland geen systeem waarbinnen dat mogelijk was.”
In 2002 moest Van Bakel door een zware blessure stoppen met zijn werk in de winkels. “Toen hebben we de winkels en de verkoopwagen verkocht en ben ik me helemaal gaan richten op de groothandel.”
We kunnen niet goedkoper produceren zonder terug te gaan in kwaliteit
Door de beperkte omvang van zijn bedrijf kon Van Bakel niet concurreren met andere groothandels, dus besloot hij zich volledig te richten op de markt van biologische en gecertificeerde vis. “Door het contact met diverse biologische groothandels in binnen- en buitenland was ik me meer gaan verdiepen in duurzaamheid. Ik vind het belangrijk dat we ook in de toekomst nog vis kunnen eten. Daarom kiezen we voor duurzame vissoorten, gevangen met zo min mogelijk bodemberoering. Ik wil daarin geen concessies doen op het gebied van prijs en kwaliteit. Daar kom je als reguliere groothandel niet onderuit.”
Duurzame schol en zalm
Dus stapte hij met zijn groothandel Fish and More volledig over op biologisch en gecertificeerd. “We hadden alle gewone visproducten in het assortiment en zijn die toen gaan vervangen door duurzame varianten. Bij alles wat we verkopen hebben we contact met de bron. We zijn gaan samenwerken met Louwe de Boer van de UK (Ekofish Group). Voor zalm zijn we in Noorwegen gaan kijken, maar dat was te massaal voor ons. Ze vonden ons ook niet interessant, de hoeveelheden die wij afnamen waren voor hen te klein. We vonden een groothandel in Ierland die beter bij ons paste. Dat is een uniek bedrijf dat 100 procent biologisch is, in alle opzichten. Ze gebruiken bijvoorbeeld ook geen polystyreen verpakkingen. Dat was tot nu toe onze beste zet. Zij sourcen hun kweekzalm bij verschillende biologische kwekerijen in Ierland. De kwekerijen waar zij hun zalm van betrekken hebben veel minder zalmen in hun kweekkooien en ze laten na de oogst de kooien een tijd leegstaan zodat de bodem eronder kan herstellen. Ze gebruiken geen antibiotica en ook het voer voor de zalm is biologisch.”
Bij die groothandel wordt de zalm ook voor Fish and More verwerkt en gerookt. “Op traditionele wijze, droog gezouten en langzaam gerookt. Daardoor is het een heel mooi, stevig product.” Ook zijn reguliere ASC en MSC zalm wordt traditioneel gerookt. De wilde zalm komt uit Alaska. “Ook daar kiezen we voor de duurzaamste variant: lijngevangen Sockeye. Alle bedrijven waar we mee werken bezoek ik voor we een samenwerking aangaan. Ik ga er nog steeds regelmatig naar toe, ook met klanten.”
Zeewierburger
Twee jaar geleden nam Van Bakel een biologisch zeewierbedrijf over in Amsterdam. Samen met een chefkok ontwikkelt hij sindsdien zeewierproducten. “We hebben net een biologische zeewierburger geïntroduceerd en we zijn bezig met biologische vegan zalm. Wij kunnen expanderen, maar we kunnen niet goedkoper werken zonder terug te gaan in kwaliteit. Ons merk staat voor een premium product, we hebben een beperkte marge. Ik wil ook niet heel groot worden, ik wil vooral elke dag met plezier naar mijn werk gaan. Ik zie mijn werk nog steeds als een hobby.”
Het is een lastige markt, aldus Van Bakel. “Mensen kijken vooral naar prijs, niet naar achtergrond. Dat is ook begrijpelijk, zeker nu alles steeds duurder wordt. Wij leveren 90 procent van onze producten aan de biologische retail, maar ook daar speelt de prijsdruk. Daarom oriënteer ik me nu ook op Duitsland en de ontwikkeling van nieuwe producten.”
Zalm bij Fish and More
Het assortiment van groothandel Fish and More is voor 99 procent duurzaam. Alle vis is biologisch, of heeft het MSC of ASC label. Zalm is het hoofdproduct, met zo’n 60 procent van het totaal. 33 procent daarvan is biologisch, de rest ASC gecertificeerd. Van het totale assortiment is 45 procent biologisch, waarvan zalm 38 procent uitmaakt. Het bedrijfspand is in 2020 volledig toekomstbestendig gemaakt, met warmteterugwinning, zonnepanelen en een ozoninstallatie voor continue luchtzuivering.