De ambities van Lofoten Seaweed Company

13 december 2021 Eric Fokke
De zeestromen en de ligging boven de poolcirkel maken de wier extreem goed van kwaliteit (foto: Eric Fokke).

Het zit boordevol voedingstoffen: zeewier. Met name de wieren op de Lofoten te vinden zijn, blijken van uitzonderlijke kwaliteit. Lofoten Seaweed Company heeft grote ambities om vanuit het dorpje Napp met haar zeewierproducten Europa te veroveren. Er zijn al een paar verkooppunten in Nederland.

Een zeehond steekt nieuwsgierig zijn kop boven het water dat door de Nappstraumen spoelt. In een adembenemend landschap en dichtbij brekende golven ziet hij vijf mensen over de rotsen scharrelen. “Kijk,” wijst Emmeli Markegård, op wat een harig dotje mos lijkt, “dit is nou klein buiswier.”

Het smaakt zo vers geplukt vele malen beter dan het er uitziet: een beetje naar noot, een beetje truffel. Het heet in het Noors dan ook ‘truffeltang’ – ‘tang’ is wier –, maar ziet er heel anders uit dan het wier dat in Nederland truffelwier wordt genoemd.

Vijf minuten rijden verderop, in het plaatsje Napp op de gelijknamige Noorse archipel, heeft Lofoten Seaweed Company een kantoor/winkel/restaurant in een bescheiden houten gebouwtje. Golvend zeewier siert de gevel. Daar laat de Poolse chef-kok Jacek Kukielka zien, en vooral ook proeven, wat je met zeewier kunt doen. Salades, crackers, gekarameliseerde boter en ijs op chocoladekruim – en overal is uiteraard zeewier in verwerkt. Alles is even verrukkelijk.

Zeewier is eigenlijk een tamelijk onbekend ingrediënt in de Westerse keuken. Kukielka: “Mensen weten niet wat ze er mee moeten doen. Er zijn geen vaders en moeders, opa’s of oma’s die kunnen vertellen wat ze vroeger met zeewier deden, want het westen heeft amper een verleden met zeewier. Ja, de Vikingen deden er al wat mee, maar die kennis is verloren gegaan. Zeewier werd veevoer en meststof in de landbouw.”

Zeewier-cultuur

Lofoten Seaweed Company_fot Eric Fokke_2

In Napp op de gelijknamige Noorse archipel, heeft Lofoten Seaweed Company een  kantoor/winkel/restaurant in een bescheiden houten gebouwtje (foto: Eric Fokke).

Dat is in Azië anders. Vele jaren werkte Kukielka in keukens in landen als Japan, Vietnam en Zuid-Korea. “Daar hebben ze een echte zeewier-cultuur. In Japan gaat dat zo 1500 jaar terug in de tijd. Daar heb ik ontzettend veel geleerd. Maar nog ben ik veel aan het experimenteren. Het gaat om de juiste combinaties en een goede een balans. Zeewier is bijvoorbeeld ook erg lekker in desserts.”

Tamara Singer hoort het met een glimlach aan. Singer is geboren in Nieuw Zeeland en heeft een Japanse moeder. “Voor mij als kind was zeewier eigenlijk dagelijkse kost. Dat zat al in het ontbijt.” Samen met hartsvriendin Angelita Eriksen, geboren en getogen in het Lofotense Napp, begon zij in 2016 Lofoten Seaweed. Het bedrijf heeft nu zes full time medewerkers en oogst ruim 5000 kilo zeewier per jaar, wat uiteindelijk zo’n 500 kilo droog wier oplevert. Dat wordt in verschillende producten verwerkt, variërend van tabletten chocolade met zeewier tot zeewier zeepjes, en van luxe doosjes met wiermixen voor gerechten (soms zelfs met stukjes stokvis) tot pasta met gevleugelde kelp (ook wel eetbare kelp). De ambities zijn groot, Lofoten Seaweed wil met dit soort zweewier-producten één van de grootste in Europa worden.

‘Het westen heeft amper een verleden met zeewier’

De producten van Lofoten Seaweeds gaan naar winkels in diverse landen in Azië en Europa. “We hebben ook diverse restaurants als klant. Sommige met Michelin-sterren zoals in Oslo en binnenkort ook één in Frankrijk.” Sinds kort staan de producten ook op Amazon in de Verenigde Staten. Singers focus ligt nu op Duitsland, maar ze ziet ook Nederland warm lopen voor zeewier. Delicatessenzaak De Witte Eland in Mijdrecht, North Sea Greens in Tholen en Xqlusiv in Oldenzaal verkopen de Lofotense producten.

Geen seafood

Lofoten Seaweed Company_foto Eric Fokke_3

Wat een harig dotje mos lijkt, is klein buiswier (foto: Eric Fokke).

De productie is echter nog zo klein, dat de Noorse minister van Visserij zeewier nog niet onder ‘seafood’ wil scharen. Daarom moet die sector het nog doen zonder de belangrijke steun van Sjømat Norge, een grote en invloedrijke organisatie die Noors seafood promoot. Belachelijk, vinden Noorse zeewier-bedrijven, een beetje een kip-en-het-ei-situatie: zonder doeltreffende promotie worden we nooit groot genoeg om als seafood aangemerkt te worden. Maar Singer heeft goede hoop: “Er zijn net verkiezingen geweest en de nieuwe, aankomende premier zei onlangs nog dat hij opnieuw gaat kijken of zeewier geen seafood is.”
Dat sommige producenten jodium aan zout toevoegen, is volgens Singer ook niet bevorderend voor de zeewier-handel. “Zeewier is superfood. In geen gewas vind je meer voedingsstoffen dan in zeewier. Boordevol vitaminen en mineralen. Er zit ook veel jodium in en daar hebben veel mensen juist een gebrek aan. Je hebt dagelijks maar een klein beetje gedroogd zeewier door je eten nodig om genoeg binnen te krijgen,” gebaart Singer tussen duim en wijsvinger.

En dan uiteraard wel zeewier van de Lofoten. “Hier hebben we echt topkwaliteit,” zegt Singer. “Rond onze eilanden hebben we zeestromen die tot de sterkste van de wereld worden gerekend. Er is veel beweging in het water, waardoor het rijk is aan nutriënten. De stroom smijt het wier tegen de rotsen: daar houdt wier van, daar wordt het sterk van. En omdat we boven de poolcirkel zitten, gaan we ook in korte tijd van een periode met heel veel licht, de middernachtzon, naar een heel donkere periode, waarin de zon niet op komt. Bijzonder, en dat maakt het wier extreem goed van kwaliteit.”

Altijd op de hoogte blijven?