Brabant Fish kweekt ‘oer-Hollandse’ vis

Vanuit de veeteelt stapte de familie Foolen als een van de eersten over naar het kweken van Claresse: een kruising tussen Afrikaanse meervalsoorten. Hun bedrijf Brabant Fish in Son is uitgegroeid tot een grote, duurzame viskwekerij. Mede-eigenaar Frank Foolen ziet kansen voor de nog vrij onbekende Claresse bij visspecialisten. “Wij leveren verse vis, die nog geen kilometer heeft gereisd.” De smaak is bovendien vrij neutraal en dat maakt veel culinaire bereidingen mogelijk.

“Mijn ouders hadden tweeduizend vleesvarkens én een vooruitziende blik; intensieve veeteelt moest een keer fout gaan. Daarom halveerden ze in 1996 de veestapel en gingen paling kweken.” Aan het woord is Frank Foolen van Brabant Fish in Son. Dit is een van de vele boerenbedrijven die overstapten van vee op vis. Met dat verschil dat vader en moeder Foolen al voor de ‘hausse’ begonnen, in 1996.

Inmiddels runt Frank samen met zijn broers Mark en Geert Brabant Fish. Toen dat goed ging, stapten ze geheel over op de palingkweek. Uiteindelijk wilden ze alles op locatie kweken, van eitjes tot eindproduct. Daarom stapten ze met behulp van deskundigen over op Claresse. Dit is een kruising tussen twee Afrikaanse meervalsoorten. Enkele jaren later brak de varkenspest uit en gingen veel boeren vis kweken. De meesten haakten al snel weer af. “Er komt echt veel bij kijken, wil je het goed doen. Inmiddels zijn wij een van de grootste viskwekerijen in Nederland.”

In Son zwemmen nu zo’n vijfhonderd ouderparen, allemaal gechipt. Elk stukje vis is traceerbaar. Ouders, maar ook eitjes worden geselecteerd op kwaliteit, zegt Foolen. “Als die na 24 uur uitgekomen zijn, volgen we de vissen 12 dagen en selecteren telkens de beste visjes eruit. Daarna groeien ze een half jaar in alle rust. Ze wegen dan gemiddeld 1,4 kilo en worden verwerkt en direct vers verpakt of desgewenst ingevroren. Wij leveren dus verse, niet ontdooide, vis. Onze Claresse heeft, tot ze als filets de deur uitgaan, nog geen kilometer gereisd. We kunnen tot 50.000 kilo per week leveren.”

Duurzaam

Zo worden de eitjes uit een oudervis gehaald (foto: Brabant Fish).

Hij vertelt verder hoe ze nog meer duurzaam te werk gaan: “Wij hebben zeer goede waterfiltersystemen en hergebruiken 95 procent van het water. We scheiden de mest, die onder meer wordt gebruikt voor boomkwekerijen en op het land. We hebben warmtekrachtpompen en zonnepanelen. Gas gebruiken we al jaren niet meer. We hebben samen met de universiteit van Wageningen onderzocht wat de meest stressarme manier van verwerken is. Want Claresse is stressgevoelig en stress heeft effect op de kleur en kwaliteit van de vis. Onze vis wordt eerst elektrisch verdoofd en dan geslacht. Bepaald niet de goedkoopste manier, wel de meest diervriendelijke.”

De Claresse van Brabant Fish heeft een voederconversie van 0,8. Dat betekent dat er 0,8 kilo voer nodig is om 1 kilo vis te produceren. Ter vergelijking: de voederconversie van zalm is ongeveer 1,2, van varkensvlees circa 2,6 en van koe zelfs 8,7. Verhoudingsgewijs kost de kweek van Claresse qua voer dus weinig. Foolen: “Ze krijgen overwegend plantaardig voer, met nog altijd wat visolie en vismeel voor de nodige omega’s. Wij werken samen met AltechCoppens, die onze vis in hun testcentrum heeft zwemmen. De omega’s die vissen in het wild eten, komen uit algen. Wij onderzoeken hoe we zelf betaalbaar algen kunnen kweken. Dat is een volgende stap. Lukt die, dan voeren we honderd procent vegetarisch.”

Oer-Hollandse vis

De Claresse uit Son mag je inmiddels een oer-Hollandse vis noemen, duurzaam gekweekt en volledig traceerbaar. En ook nog eens antibiotica- en medicijnvrij, benadrukt Foolen. De vis wordt goed beschermd gekweekt zonder risico op vervuiling van buitenaf. De Foolens kweken overwegend op bestelling. Wie ‘s morgens om 10 uur voor een ton aan vis bestelt, heeft de Claresse-filets ‘s middags ook vers verpakt in huis. Zo snel kan het bedrijf verwerken, schoonmaken en inpakken. En de smaak? Die is net wat ‘vissiger’ dan pangasius maar nog altijd vrij neutraal en daarmee aantrekkelijk voor (jonge) mensen die niet zo van een uitgesproken vis-smaak houden. “Als je de vis bereidt, blijft deze mooi aan een stuk en wordt wit van kleur. Je kunt er van alles mee doen maar ook gewoon met peper en zout bakken. Visrollade, Aziatisch, curry, gemarineerd, het kan eigenlijk niet mis gaan.”

Onbekend

Bij Brabant Fish in Son zwemmen zo’n vijfhonderd ouderparen van de Claresse, deze zijn allemaal gechipt (foto: Brabant Fish).

Toch is Claresse in Nederland vrij onbekend gebleven. De vis is te koop bij groothandels als Sligro, Makro en Hanos, en bij visgroothandels zoals Vis van Wennekes en Vos Vis. Lag deze vroeger bij de Jumbo, sinds de supermarkten alleen MSC- en ASC-producten verkopen, is dat afgelopen. Want een ASC keurmerk kan Brabant Fish niet krijgen.

Hoe kan dat? “Dat ligt niet aan het bedrijf, maar omdat ASC er geen standaard voor heeft. Dat heeft te maken met onze missie”, legt Maud van den Haspel uit. Zij is bij ASC de Market Development Manager voor Nederland en Groot-Brittannië. “ASC wil van aquacultuur een milieuvriendelijke en maatschappelijk verantwoorde sector maken, met behulp van efficiënte marktmechanismen die waarde in de hele keten creëren. Dus ontwikkelen we standaarden voor soorten met een wereldwijd groot productievolume en een grote marktvraag. Bovendien moet er aantoonbaar negatieve invloed zijn op natuur en milieu, of op de rechten van werknemers. De productievolumes van Claresse zijn relatief klein. ASC heeft bijvoorbeeld wel een standaard voor pangasius-meervalsoorten die in grote hoeveelheden in Azië worden gekweekt.”
Van den Haspel benadrukt dat er de laatste paar jaar veel is gebeurd bij ASC. “Zo zijn er bijvoorbeeld standaarden voor nieuwe soorten gepubliceerd, waaronder zeebaars, dorade en zeewier. Ook is ASC bezig met het afronden van een module voor recirculatiesystemen. Die gaat specifiek over de impact van recirculatiesystemen van de huidige soorten die ASC certificeerbaar zijn. In de zomer verwachten we te kunnen kijken welke soorten hieraan door ons toegevoegd kunnen worden. Leidend daarin blijft of er marktvraag naar is.”

at neemt niet weg dat ASC kwekers als Brabant Fish een warm hart toedraagt. “Dat staat ook in de aanbevelingsbrief die Foolen destijds van ons heeft gekregen om hem te steunen. In twee talen en ondertekend door onze directeur. Als certificering geen optie is, kan dit toch helpen. Gelukkig wordt Brabant Fish ondersteund door de Viswijzer en mogen ze de logo’s dragen van Stichting de Noordzee en het Wereld Natuur Fonds.”

Geen certificering

Foolen betreurt nog altijd dat certificering niet mogelijk is. De aanbeveling helpt hem niet om in de schappen van de Nederlandse supermarkten te komen. Veel van zijn zo duurzaam gekweekte Claresse gaat nu naar Duitsland, België en Oost-Europa. Wellicht dat juist die exclusiviteit een kans biedt voor de Nederlandse vishandel? Als de pangasius uit Azië het goed doet, waarom valt dat niet te proberen met wat de Nederlandse Claresse te bieden heeft.