Een Nederlands bedrijf dat naar IJsland gaat, daar vis inkoopt, produceert en een deel van de verwerking doet, was er tot voor kort niet. Groothandel Adri & Zoon uit Yerseke waagde de stap. “Nu de aanvoer van IJslandse vis 52 weken per jaar gegarandeerd is, kunnen we focussen op de beste kwaliteit.”
Foto's: Adri & Zoon
De ogen van Pedro (de zoon van directeur Adri Bruijnooge, LK) gaan glanzen als hij over IJslandse kabeljauw spreekt. “Als je de vis net uit het water ziet komen, zoiets kom je nooit tegen hier. Het is een voorrecht om producten van zulke mooie kwaliteit in Europa – met name in de Benelux – te mogen verkopen.”
“In het verleden verkochten we al kabeljauw uit IJsland. Die betrokken we van IJslandse leveranciers. We merkten dat leveranciers daar iets minder flexibel zijn dan wij zouden willen. Ze denken bijvoorbeeld anders over de verwerking van de vis. Niet omdat ze chauvinistisch zijn; de vraag naar IJslandse vis is relatief groot en linksom of rechtsom raken ze die vis toch wel kwijt. Als je dan samen met een leverancier of partner probeert wat extra stappen te zetten om de kwaliteit te verhogen, dan vinden ze dat lastig. Om die kwaliteitsstap zélf te zetten, zijn wij naar IJsland gegaan.”
Er was nóg een reden om naar IJsland te gaan. Enkele jaren geleden kocht Adri & Zoon kabeljauw en verwante soorten als roodbaars en schelvis in Noorwegen. In dat land zijn de quota in korte tijd veel kleiner geworden. Het gevolg was dat de Noren alleen nog de ‘winterkabeljauw’ konden leveren. In IJsland is de aanvoer 52 weken per jaar gegarandeerd.
“Het klinkt misschien als een cliché, maar kwaliteit staat bij ons in alle facetten op nummer één”, zegt Bruijnooge. “Niet alleen als het gaat om de vis, maar ook in de service en de levering bij de klanten in de koelcel of de vriezer willen we ons onderscheiden. Sterker nog, wij denken dat we zonder kwaliteit op al deze vlakken geen bestaansrecht hebben. We zijn trots op het product. En ook de afnemers – en uiteindelijk hun klanten – zijn gelukkig met dat mooie stukje vis.”
Verhaal achter de vis
In IJsland vind je de mooiste kwaliteit kabeljauw
Naast kwaliteit is ook het ‘verhaal achter de vis’ steeds belangrijker. “Aan de hand van filmpjes en promotiemateriaal (zie ook de QR-code op pag. 26) laten we zien dat we de export en levering van vis in eigen hand houden. De klanten kunnen zien dat we contact houden met partners in IJsland met eigen boten. Met onze vestiging op IJsland kunnen we zekerheid garanderen aan onze klanten.”
We kunnen onze klanten garanderen dat ze de verste vis van de hoogste kwaliteit krijgen
Buiten de zalmindustrie, die voor een deel in handen is van Noorse bedrijven, zijn in IJsland geen of nauwelijks buitenlandse visbedrijven actief. Puur als het gaat om wilde vissoorten zijn er in IJsland geen verwerkings- of productiebedrijven in handen van eigenaren met een andere nationaliteit. Omgekeerd zijn grotere IJslandse bedrijven als Icelandic Seafood en VSV wél actief in Europese havensteden als Boulogne en Bremerhaven. Adri & Zoon koos nadrukkelijk voor een eigen vestiging en een ‘eigen gezicht’ in IJsland. “Het doel was onze identiteit, wat kwaliteit betreft, ook in IJsland te kunnen waarborgen om ons op die manier te onderscheiden in de markt. We kennen ons klantenbestand en we weten welke kwaliteit van afwerking van filets, haasjes of hele vissen ze van ons verwachten. Toen hebben we gezegd: als we de stap naar IJsland zetten, willen we het in eigen hand kunnen doen.”
Van nul af begonnen
De vis die Adri & Zoon levert, wordt aangevoerd door een select groepje IJslandse vissers.
De operatie in IJsland is van nul af aan opgezet. “Toen we in mei 2021 begonnen was er nog geen productie. We zijn een samenwerking aangegaan met een bedrijf dat we kenden uit het verleden. Een half jaar geleden hebben we een ander pand gekocht in het kustplaatsje Sandgerði, vlakbij het internationale vliegveld van Keflavik. Binnenkort betrekken we het nieuwe pand.”
Op de nieuwe locatie kunnen we verder groeien. “De hele vis komt er binnen. Er is ruimte voor het strippen, fileren en trimmen van de vis en het uitsnijden van porties. Uiteraard ook voor het invriezen van de vis. We zitten straks een paar minuten van het vliegveld vandaan. Ook in het transport zijn we heel flexibel. We vervoeren de vis zowel over het water als door de lucht. Door gebruik te maken van aircargo kunnen we onze klanten garanderen dat ze de allerverste vis van de hoogste kwaliteit krijgen. Tussen de vangst van de vis in IJslandse wateren en levering bij de klant zit hooguit 48 uur. Sommige klanten willen niets anders. En andere klanten kiezen voor andere opties.”
Exportproduct
Vissen is misschien nergens zo belangrijk als in IJsland, waar vis van oudsher het grootste exportproduct is. In de zogenoemde kabeljauwoorlog breidde IJsland in 1975 zijn soevereine grondgebied uit tot 200 zeemijl, zowel ter bescherming van de vissers als ter bescherming van de visbestanden. Sinds 1984 kent het land een eigen quotasysteem in de visserij. In 1990 werden de wetten gewijzigd, zodat visquota vrij kunnen worden verhandeld. Eigendom van visbestanden moet zowel bedrijven als politici aanmoedigen om verstandig om te gaan met de hulpbronnen van de oceaan en duurzaam te vissen om te voorkomen dat de bestanden instorten. Voor veel andere landen die afhankelijk zijn van de visserij geldt het IJslandse model als een lichtend voorbeeld.
Pedro Bruijnooge is verantwoordelijk voor de activiteiten in IJsland. “Ik koop vis in op dagelijkse basis, ben contactpersoon van de vissersboten en houd me bezig met de dagelijkse planning en aansturing in IJsland. Op dit moment hebben we een ploeg van een kleine twintig medewerkers.” Voorlopig vinden de activiteiten plaats onder de naam ‘Adri & Zoon IJsland’. Mogelijk krijgt het onderdeel binnenkort een eigen IJslandse naam.
Kabeljauw-vervangers
Adri & Zoon levert de IJslandse vis aan horecaleveranciers die vooral exclusieve restaurants bedienen maar ook aan viswinkels en de ambulante handel die kwaliteit hoog in het vaandel hebben staan. Behalve kabeljauw is ook IJslandse roodbaars en schelvis in trek. "De drie gangmakers”, noemt Bruijnooge ze.
“Naast de gangmakers zie je in IJsland ook hele mooie producten die wij niet of nauwelijks kennen, bijvoorbeeld lom. Deze vis heeft een authentieke smaak, het visvlees heeft een stevigere structuur dan kabeljauw. Omdat er relatief weinig vraag naar is, ligt lom prijstechnisch goed in de markt. Door de dalende quota is de prijs van kabeljauw de afgelopen jaren sterk gestegen. Om die reden zijn mensen op zoek naar alternatieven. Leng en lom zijn wat dat betreft goede kabeljauw-vervangers. Hetzelfde geldt voor wijting.”
“Grote wijting is een prachtig product dat ook nog eens heel betaalbaar is. Door het toenemende prijsverschil met kabeljauw zijn er steeds meer relaties en klanten die wijting inkopen. In veel gevallen bevalt dat ook goed. IJsland kent verschillende superlekkere vissoorten. Alleen, de mensen moeten ze zien, voelen, proeven en er meer kennis van krijgen.”
En dan is er de skrei, een van oorsprong Noorse vis die uit de Barentszzee naar de Lofoten komt om daar te paaien. “In IJslandse wateren komt de skrei niet voor, maar in het Noordse seizoen van januari tot eind april merken ook wij dat de vraag naar skrei en Noorse kabeljauw toeneemt. We zien ook dat de aanvoer vanuit IJsland in die periode stagneert en wat afneemt, omdat Noren dan alle zeilen bijzetten. Als er te veel vis op de markt komt, ontstaat een prijsdalend effect. Dat willen de IJslanders zoveel mogelijk voorkomen.”
Dit is een artikel uit Vismagazine 9-2022. Wil je meer van dit soort artikelen lezen? Neem dan een abonnement op Vismagazine en ontvang negen keer per jaar Vismagazine.
|